Het nieuwe fotoboek ‘Zeeland’ van Jeroen Hofman is een ode aan de unieke schoonheid van de provincie. Met adembenemende beelden legt de fotograaf het landschap en de sfeer van Zeeland vast, zoals we dat nog niet eerder zagen.
Tekst: Gertie de Boey | Foto’s: Jeroen Hofman
De fotograaf keert in dit magistrale boek terug naar de herinneringen uit zijn jeugd. In zijn typische stijl legt Jeroen de ruwe schoonheid van Zeeland vast. Uitgestrekte natuurgebieden, brede lege standen en de continue verandering door het getij kenmerken het landschap. De zilte wind en de geur van klei worden haast tastbaar als je de beelden bekijkt. Dit is de ultieme hommage aan de provincie. De fotograaf schrijft in zijn voorwoord: “Mijn liefde voor Zeeland begon met een houten huisje. Een vakantiechalet van mijn oom en tante op Schouwen-Duiveland. Ik herinner mij de lange autoritten in onze veel te warme Ford Escort zonder airco, met altijd aan het einde van de reis die typische lange, smalle Zeeuwse wegen waar geen end aan leek te komen. De bestemming was een oase van rust: het kleine houten huisje aan de rand van een bos. Vlak achter dat bos de duinen richting strand en zee.”
Jeroen, hoe is het fotoboek ‘Zeeland’ tot stand gekomen?
“Als overlap met mijn boek ‘Eiland’, over de Waddeneilanden. Ik was daar gedurende een aantal jaren met een statief op wielen: mijn hoogwerker. Vaak kwam ik op de Wadden stukken natuur tegen die mij herinnerden aan mijn vakanties in Zeeland. In 2020 kwam Nederland tot stilstand door de pandemie. Thuis zitten in een binnenstad is niet aan mij besteed, ik verlangde naar natuur en zee. Toen begon ik aan de lange tochten door onze zuidelijkste kustprovincie. Van Schouwen-Duiveland naar Walcheren en van Zuid-Beveland naar Zeeuws-Vlaanderen. Vier jaar lang bracht ik weken door in mijn hoogwerkbakje. Op een gegeven moment had ik zo veel beelden dat ik besloot er een boek van te maken. Gelukkig waren ze bij mijn uitgeverij Hannibal Books net zo enthousiast, ik ben hen zeer dankbaar voor de fijne samenwerking.”
Wat wil je laten zien?
“Nalatenschap. Het landschap in Nederland verandert snel. Wat ik wil meegeven: koester onze natuur en zorg ervoor dat ze behouden blijft. Zeeland is een weidse provincie, maar we moeten er zuinig op zijn. Daarnaast hoop ik dat mensen vooral gaan genieten van mijn beelden. Het zijn echt kijkplaten. Van 4 juli tot eind augustus zijn de foto’s op groot formaat te zien in De Oostkerk in Middelburg en kun je erin verdwijnen.”
Je schrijft in ‘Zeeland’ dat je de Zeelandbrug bij Colijnsplaat wel acht keer gefotografeerd hebt, voordat je het juiste beeld had. Vertel.
“Het is altijd goed om een aantal keer terug te gaan naar een landschap. Om te kijken hoe het erbij ligt als het gesneeuwd heeft, wanneer de lucht strakblauw is of als het hoog of laag water is. Landschappen worden mooier als je er vaker mee aan de slag gaat. Een foto kan er vanuit exact dezelfde hoek op een ander moment heel anders uitzien vanwege andere weersomstandigheden. Niet alleen de Zeelandbrug, ook Het Zwin, Het Verdronken Land van Saeftinghe, de verschillende stranden, de Deltawerken en natuurgebied Tureluur heb ik daarom meerdere keren vastgelegd.”
Is een beeld ooit af?
“Ja. Op een gegeven moment weet ik: dit is hem. Sommige foto’s moet je ook niet nog een keer proberen maken, denk bijvoorbeeld aan de schaatsscenes in het boek.”
“Hoe Zeeland verbonden is door bruggen, dijken en waterwerken is ongelofelijk mooi. Wat mij betreft mag Zeeland meer aandacht krijgen, ik hoop dat dit boek daaraan bijdraagt”
Hebben de jeugdvakanties in Zeeland invloed gehad op jouw werk als fotograaf?
“Het heeft wel voor referenties in mijn hoofd gezorgd, over hoe ik later met landschap wilde omgaan. En ik heb er het weidse kijken, kijken in de leegte geleerd. Fotograferen is lang kijken en dat lukt beter als je weinig ruis hebt in je beeld. Van oudsher zijn er veel schilders die hun opleiding in Middelburg of Veere volgden, omdat het landschap er zo mooi is.”
Is je favoriete plek in Zeeland onveranderd na je ontdekkingstocht?
“Mijn oom en tante verbouwden hun vakantiechalet op Schouwen-Duiveland tot echte woning en vetrokken uit Schiedam om voor altijd in Westenschouwen te gaan wonen, dus ik kom daar nog regelmatig. In Westenschouwen vind je wat mij betreft nog steeds de mooiste en meest rustige stranden van Nederland. Dat is bijzonder, want de commercialisering van Zeeland is een feit en Westenschouwen heeft daar ook last van. Toch straalt de plek nog steeds rust en stilte uit. Maar ik kom ook graag in Het Verdronken Land van Saeftinghe, een plek die ik tot mijn ontdekkingstochten nooit eerder had gezien. De uitgestrekte
schorren, geulen en slikken: ze zijn het oerlandschap van Zeeland. Zeker vanaf een veel hoger standpunt zie je hoe grillig de natuur hier nog is. Daarnaast kom ik steeds vaker in de Zeeuwse steden. Tijdens tentoonstellingen ben ik regelmatig aanwezig om mijn verhalen met bezoekers te delen en hun verhalen aan te horen.”
Hoe zijn de reacties op het fotoboek?
“Mensen vertellen dat de beelden bepaalde emoties opwekken, omdat ze van gebieden zijn waar ze vandaan komen. De Zeeuwen zijn een trots volk. De reacties die ik van mensen uit Zeeland op mijn boek heb mogen ontvangen, zijn dan ook overweldigend. Ik begeef me op glad ijs, omdat ik zelf uit Brabant kom. Als je dan een compliment krijgt van een echte Zeeuw, bijvoorbeeld van waarnemend commissaris van de Koning Hugo de Jonge, doet dat me wel wat. Ook tijdens het fotograferen, kreeg ik veel reacties en vragen. Ik stond natuurlijk in een hoogwerker, dus dan zijn mensen nieuwsgierig. Bovendien is Zeeland bij uitstek de plek waar velen komen uitwaaien, dus ik heb veel fans gemaakt.”
Wat zijn jouw favoriete foto’s in het boek?
“De schaatsscenes, want zo dichtbij de zee kunnen schaatsen is waanzinnig. Maar ook de cover, waarop Het Verdronken Land van Saeftinghe te zien is. Het is een oerstukje natuur wat in jaren is opgebouwd. Waag het niet om daar iets mee te doen, is mijn boodschap achter deze foto. En tot slot de beelden van de Zeelandbrug en Deltawerken, omdat ik het indrukwekkend vind hoe ze van verschillende eilanden een geheel hebben gemaakt. Zeeland is een eenheid dankzij vernuft en samenwerking. Hoe Zeeland verbonden is door bruggen, dijken en waterwerken is ongelofelijk mooi. Laat het een voorbeeld zijn voor de rest van de wereld. Wat mij betreft mag Zeeland meer aandacht krijgen, ik hoop dat dit boek daaraan bijdraagt.”
